İstanbul’da yapıların tablosu tedirgin ediyor!

Olasi bir Marmara depreminde, İstanbul’da dayanıklı olmayan yapılara yönelik olarak başlatılan Kentsel Dönüşüm çalışmaları hızlı bir şekilde devam ediyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı dönüşümü TOKİ üzerinden gerçekleştirirken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise çalışmalara KİPTAŞ aracılığı ile destek veriyor. Devletin yarısı bizden kampanyası karşısında harekete geçen Büyükşehir Belediyesi, yüzde 60’ı bizden kampanyası ile vatandaşları depreme dayanıklı konutlara kavuşturmayı hedefliyor.
Mega Kent İstanbul’da deprem öncesi ve sonrası yaşanılacak kaoslarda ciddi bir ortamda tartışılmaya başlarken, dayanıklı olmayan yapıların dönüşümlerine ise kolaylıklar sağlanıyor.
ANLAŞMAZLIK HAYAT İLE OYNUYOR
Binalarının teste tabi olması amacıyla vatandaşlar ibb’nin https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresinden yapılan başvuruları hızlı bir şekildre işleme alınırken, ekipler kısa süre içinde adrese giderek, İstanbul Teknik Üniversitesi ile İBB’nin 2020 yılından bu yana beraber gerçekleştirdiği ve Pera 2019 yöntemiyle binaların depreme dayanıklı olup olmadıklarına yönelik hızlı tarama sistemi gerçekleştiriyor. Binalarda geniş bir araştırma gerçekleştiren ekipler, 5 kolondon sıvı alarak betonda ise okuma gerçekleştiriyor. kolondan “sıyırma” diye tabir edilen işlemle içerisindeki donatıya erişene kadar pas payı alınıp kullanılan demirin özellikleri ve korozyon durumu ölçülüyor. Röntgen cihazlarıyla demir sayılı, aralıkları ve yerleri de belirlenen test sonuçları binanın depreme dayanıklı olup olmadığını net bir şekilde ortaya çıkarıyor. Yapılan analizlerde elde edilen veriler büyük bir titizlikle mercek altına alınırken, hızlı tarama sonucunda D ve E sınıfı olan binalara, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereğince kapsamlı analiz yapılması öneriliyor. Ancak bina maliklerinin kendi aralarındaki anlaşmazlıklar deprem güvenliğini ise riske atıyor. Büyükşehir Belediyesi, kent genelinde bina maliklerinin aralarında anlaşma sağlayamaması nedeniyle izin vermemelerinden dolayı 162 bin binadan 69 bininde deprem riskine karşı ücretsiz gerçekleştirilen hızlı tama testini gerçekleştiremedi.
35 BİN BİNA İNCELENDİ
İstanbul’da 2000 yılı öncesi inşa edilmiş binalar öncelikli olmak üzere 10 kata kadar betonarme ve 5 kata kadar yığma taşıyıcı sisteme sahip konut tipi binalarda uygulanan projeye başvurular 2020 yılından beri alınıyor. Özellikle son yaşanılan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki depremlerden sonra talep artarken, İBB’ye şimdiye kadar 162 bin başvuru yapıldı. Başvuru üzerine ekipler 114 bin binayı ziyaret ederken, bu binalardan 79 bininde diğer kat malikleri tarafından izin verilmedi. Ekipler 35 bin binada ise hızlı tarama işlemini gerçekleştirdi. İncelemeler sonucunda çoğunluğu 1999’dan önce yapılan binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu belirlendi.
1238 BİNANIN DEPREM GÜVENLİĞİ YOK
İncelenen bu 35 bin binanın 318’nin kendi kendine çökebilecek durumda olduğu, 1238’inin ise deprem güvenliğinin hiç olmadığı tespit edildi. Bugüne kadar “hızlı tarama ile bina testi” yapılabilen binalardan 293’ü yıkıldı ya da “riskli bina” kararı alınarak tahliye sürecine girdi. Bu 293 binada bulunan 3 bin 60 bağımsız birimde yaşayan 10 binden fazla kişi bu sayede riskten kurtulmuş oldu. E sınıfında çok yüksek riskli olarak tespit edilen 5 bin 381 binanın tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerinin hızlanması için de bu binalarda ikamet eden ev sahiplerine kira yardım paketi hazırlandı. İBB’deki verilere göre, İstanbul’da 800 bini 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş durumda olan 1 milyon 200 binden fazla bina bulunuyor. Bu binalar deprem riski gözetilerek öncelik verilip yenilenmeyi bekliyor.